بررسی وجوه نمایشی گلستان سعدی

چکیده مهّم ترین وبارزترین ویژگی اکثر آثار کهن ادبیّات فارسی همچون مثنوی معنوی، شاهنامه فردوسی،آثار نظامی،آثار سعدی،کلیله و دمنه،هزارو یکشب،تصویری کردن ونشان دادن هرموضوع واندیشه ای، با تمام ابزارهای بیانی و زبانی است، تا جائی که گاه هر واژه در حکم یک تصویر یا هرجمله درحکم نمایش یک حرکت و عمل است. با دریافت این ویژگی هاست که مخاطب به بهره ولذّتی مضاعف دست می یابد. گلستان یکی از زیباترین این آثارمحسوب می شود و سعدی درحکایت های آن تمام امکانات وتوانایی های زبان را برای هرچه بیشتر نشان دادن ظرائف اجزای داستان، به کارگرفته است و در واقع با استفاده ای متفاوت از زبان به داستان ساختمان دراماتیک بخشیده است. لذا قرائت هنرمندانه این گونه داستان ها در واقع نوعی اجرای نمایشی محسوب تواند شد؛ همچنان که از گذشته دور نیز همواره خوانش توسّط فردی به نام «نقّال» که در واقع تنها بازیگر متن نیز بوده، یکی از سنّت های مورد علاقه ایرانیان بوده است. این پژوهش که به بررسی وجوه نمایشی در گلستان اختصاص دارد به شیو? سندکاوی اطلّاعات گردآوری شده و در شش فصل ارائه می شود: فصل اوّل را به ذکر مقدماتی در مورد موضوع اختصاص داده ایم،در فصل دوّم ازکلیّات و بررسی تعاریفی در مورد نثرگلستان و سبک داستان نویسی سعدی سخن گفته ایم ودر ادامه، به تعریف درام وشاخص های آن وچگونگی ارتباط داستان با درام در فصل سوّم پرداخته، بعد ازآن، فصل چهارم را به تعریف نشانه شناسی و بررسی نشانه های زبانی و بیانی درگلستان- برای دریافت بهتر وجوه نمایشی اثر- اختصاص داده ایم، در فصل پنجم که مهّم ترین بخش این پژوهش است به بررسی وجوه نمایشی درحکایات پرداخته و در پایان ناگفته های نمایشی راکه به انداز? دیگر عناصردرحکایات دیده نشده، در فصل ششم آورده ایم تا مطلبی را ناگفته نگذاشته باشیم. درآخرلازم به ذکر است غیر از گونه های مختلف دیالوگ و زمان که در متون نمایشی آورده شده،گونه های دیگر از انواع دیالوگ و زمان و مکان درحکایات دیده شده که نگـارنده آنها را با توجـّه به ویژگی های مخصوص هر نوع به گروه هایی تقسیم کرده و نام هایی برای آنها برگزیده و به تعریف هریک مبادرت ورزیده است؛ این انواع هرچه بیشتر وجوه نمایشی را در داستان به اثبات می رسانند.